ACHTERGROND
Goed voorbereid naar DHLOMO
Informatie voor bezoekers vanaf 10 jaar
Muziektheaterspektakel DHLOMO gaat over Darius Dhlomo. Hij werd geboren in Zuid-Afrika en kwam in 1958 naar Almelo om als voetballer voor Heracles te gaan spelen. Darius groeide op tijdens het Apartheidsregime. Toen hij als zwarte man in het overwegend witte Nederland aankwam, was dat voor hem een cultuurshock. Nog nooit eerder voelbalde of bokste hij tegen witte mensen.
Op deze pagina vind je de nodige achtergrondinformatie over Darius Dhlomo en de apartheid. Als je de voorstelling bezoekt met kinderen kun je deze informatie gebruiken om ze voor te bereiden. Op de pagina Over Darius vind je nog veel meer informatie, zoals een podcast (leuk om samen te luisteren!), een interview met de acteurs een documentaire over Darius Dhlomo.
Voorbereiding voortgezet onderwijs
Apartheid in Zuid-Afrika
Tegenwoordig is het heel normaal dat voetballers de hele wereld over reizen, maar in de jaren vijftig was het in Zuid-Afrika heel anders dan in Nederland. Er heerste apartheid, dit betekent dat er in de wet was opgenomen dat zwarte mensen niet met witte mensen om mochten gaan. Mensen met verschillende kleuren leefden ‘apart’ van elkaar, daarbij werden de witte mensen gezien als belangrijker dan de zwarte mensen. Zo waren er verschillende regels waarbij zwarte mensen niet op alle plekken mochten komen, op de afbeelding zie je bijvoorbeeld een bord waarop staat dat alleen witte mensen op dit strand mogen komen. Voor Darius was het dus heel raar dat hij in Zuid-Afrika niet eens met witte mensen mocht voetballen, maar in Almelo juist door witte mensen werd uitgenodigd om bij Heracles te komen voetballen.
In Zuid-Afrika sprak Darius zich sterk uit tegen de apartheid, hij vond dat iedereen dezelfde rechten moest hebben. De regering was het daar niet mee eens en wilde hem straffen voor zijn opstand, hij stond op de dodenlijst. Hij kon ieder moment opgepakt worden en veroordeeld tot de doodstraf, alleen omdat hij het er niet mee eens was dat zwarte mensen geen gelijke rechten hadden.
Toen Dhlomo door Heracles werd gevraagd om naar Almelo te komen draaide alles om. Mensen bij Heracles zagen hem als een held! Ineens waren er witte mensen die Darius zijn koffer droegen, die samen met hem muziek maakten of met hem boksten én die hem betaalden om te komen voetballen. Darius had heel erg veel talent! Ook bleef hij zich bezig houden met politiek, hij probeerde altijd contact te maken met anderen en zich uit te spreken tegen racisme en apartheid.
Vijvendertig jaar lang kon Darius niet terug naar Zuid-Afrika, hij stond nog steeds op de dodenlijst. Pas in 1991 werden de regels veranderd en konden tegenstanders van de Apartheid niet meer opgepakt worden. Darius kon weer reizen en in 1992 ging hij terug naar Zuid-Afrika, daar kwam hij er al snel achter dat hij in die vijvendertig jaar veranderd was. Hij voelde zich een Tukker en ging terug naar ‘hoes’, naar Twente.
Belangrijke termen die in de voorstelling voorkomen
Racisme
Het idee dat er verschillende rassen zijn onder mensen, daarbij wordt gedacht dat mensen die er verschillend uitzien ook een verschillend ras hebben en verschillende rechten kunnen hebben. Tegenwoordig is er wetenschappelijk bewezen dat er biologisch gezien binnen de soort Homo Sapiens (de mens) geen rassen bestaan.
Rassendiscriminatie
Discriminatie betekent letterlijk ‘het maken van onderscheid’. Rassendiscriminatie is het ongelijk behandelen van mensen of groepen op basis van kenmerken in uiterlijk of eigenschappen.
Gastarbeiders
Mensen die tijdelijk naar Nederland komen om te werken. In de tijd van Dhlomo ging het om mensen die vanuit andere landen in Twente kwamen werken in de textiel- of staalindustrie.
ANC
Het Afrikaans Nationaal Congres. Een politieke groep die in 1912 werd opgericht om op te komen voor rechten van zwarte mensen in Zuid-Afrika. Ze waren voor gelijkheid van alle mensen, ongeacht de kleur of achtergrond. Nelson Mandela was de leider van de ANC en werd het gezicht van de strijd tegen de apartheid. In 1961 werd het ANC in Zuid-Afrika verboden.
Nelson Mandela
Mandela was politicus en strijde tegen de apartheid. Vanaf 1944 hoorde hij bij de ANC als leider van de militairen die zich aansloten. In 1963 werd Nelson Mandela opgepakt en kreeg hij levenslange gevangenisstraf. In 1990 werd hij vrijgelaten waarna hij in 1993 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg omdat hij zich zo had ingezet ‘voor het vreedzaam einde van het apartheidsregime’.
Steve Mokone
Mokone was een Zuid-Afrikaanse voetballer en goede vriend van Darius Dhlomo. Steve Mokone speelde voor het zwarte elftal van Zuid-Afrika en kwam in Nederland voor Heracles spelen. Hij was de eerste buitenlandse en zwarte profvoetballer in Nederland. Hij stelde voor om Darius Dhlomo bij Heracles aan te nemen.
Desmond Tutu
Tutu was een Zuid-Afrikaanse bisschop en mensenrechtenactivist. Hij kreeg in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn strijd tegen de apartheid. Samen met de Waarheids- en Verzoeningscommissie probeerde hij ervoor te zorgen dat de verschillende bevolkingsgroepen na het apartheidsregime in vrede met elkaar samen leefden.
Shaka Zulu
Shaka kaSengzangakhona een van de meest invloedrijke koningen van het Zulu koninkrijk van 1816 tot 1828. Hij werd ook wel Shaka Zulu genoemd.